Toekomst van industrieel erfgoed.
Het is bijzonder om te zien dat in de cultuurhistorie van een landschap en/of gebouw een mooie en karakteristieke toekomst besloten kan liggen. Zo ook met het complex van de oude cichoreifabriek ‘DE LELIE’ in Petegem a/d Schelde. Vanuit alle windrichtingen is het roodgekleurde bakstenen gebouw al van heinde en verre te zien, want de schoorsteen van het complex steekt boven het landschap uit. Jarenlang werd in het gehucht de Kolpaart cichorei-wortels (eigenlijk witloofwortels) verbouwd op de langgerekte akkers, die later nadat de wortels waren gewassen in een sleuf in het landschap, gedroogd werden in de nabijgelegen droogtoren van de fabriek. Later werden de gedroogde wortels, en daardoor behoorlijk gekrompen, vermalen en daarna verpakt in de karakteristiek rode verpakkingen als de bekende cichorei ‘De Lelie’, een vervanger voor koffie. In 1995 werd de productie in de branderij, gevestigd aan de Kortrijkstraat in Petegem, stopgezet. Sindsdien stonden de zowat zeventig jaar oude fabrieksgebouwen leeg. Het is heel bijzonder om te zien dat de karakteristieke elementen van het productieproces en van de fabriek zijn vertaald in de nieuwe uiterlijke en innerlijke vorm van de reconversie.

Opbouw

Kortweg kun je stellen dat het totale complex in vier elementen te verdelen is; de droogtoren, de transportschacht, de voorraadzolder en de oven/transportruimte. Door middel van renovatie en nieuwbouw hebben we het gebouw een update voor de toekomst gegeven; een betere daglichttoetreding en bezonning waren hierbij belangrijk, maar ook de isolatie van het totaal en als belangrijkste element, de functionaliteit van het geheel. Het voormalige fabriekscomplex moest als gezinswoning en architectenbureau gebruikt gaan worden. Als het ware werd de droogtoren en de verticale schacht van binnenuit uitgehold zodat er alleen nog de buitenschil van baksteen overbleef. Dit volume had openingen in de gevel die gebruikt konden worden voor ramen, maar deze waren niet voldoende groot genoeg. Waar we extra licht nodig hadden, hebben we grotere raamvlakken gemaakt; enkele kleinere ramen hebben we gecombineerd tot grotere openingen zodat er voldoende dag- en zonlicht in de woning zou komen. Daarna heb ik de aan de binnenkant van de gevel een tweede ‘huid’ aangebracht, een zelfstandig en transparant volume dat het interieur van de loft in zekere zin omvat. De sleuven en gaten die we gemaakt hebben geven per verdieping zicht op de omgeving van de Scheldevallei. De loft telt totaal vier woonverdiepingen, tezamen met nog een kleine dakverdieping, en deze 4 verdiepingen vertonen in de vloeren bij de achtergevel glas en metaalroosters, refererend aan de verschillende transparante roosters van de vroegere droogtoren. Op deze manier versterken de roosters het originele, het transparante en het authentieke gevoel van de oude fabriek. In de huidige situatie zorgen de nieuwe roosters ook voor een goede daglichttoetreding: er komt zelfs zonlicht tot beneden in de keukenruimte. In tegenstelling tot het architectenbureau waar van binnenuit geïsoleerd werd door middel van doordachte akoestische en thermisch isolerende wanden, is het in de droogtoren net andersom gedaan. Hier is de baksteen langs binnen essentieel voor de sfeer.

Transparantie, translucentie en openheid
Transparantie is bij het vormgeven van dit gebouw en interieur bijna altijd het leidende element geweest, daarom is er ook veel glas toegepast. Dat is met name te zien bij de inkomhal. In deze ruimte bevindt zich de trapopgang en de lifthal. Ook op de verschillende verdiepingen werden horizontaal als verticaal het transparante gevoel perfect uitgespeeld, in het daklicht en de schuifpui bij de grote living, de glazen scheidingwanden van de kleine bibliotheek en mediaroom, de halfdoorzichtige wanden van de badkamers en de stalen roosters in de trapbordessen. Alles komt de totale openheid van dit architectuur- en interieur project ten goede en het helpt zelfs bijgradaties van privacy. Daarnaast speelde ook het respect voor het historische gebouw een grote rol in combinatie met innovatie voor de toekomst.

Karakter

Het gebouw heeft karakter gekregen door zijn spel van individualiteit en collectiviteit, rationaliteit ten opzicht van irrationaliteit, de continuïteit van ruimte tegenover die van tijd maar het is bovenal een architectuurproject van duurzaamheid, een actueel thema vandaag de dag. Onze projecten volgen absoluut niet de trends, zijn eerder gebaseerd op het constant zoeken naar evidentie, naar vanzelfsprekendheid. Maar ik moet bekennen dat ik met mijn materiaalgebruik mijzelf hier bij dit project een zekere vrijbrief heb gegeven. Je ziet een combinatie van historische bakstenen, geglazuurde Marokkaanse wandtegels, potig beton, natuurlijk hout, transparant glas en innovatieve metalen en kunststoffen. Alle materialen benadrukken en onderstrepen de verschillende soorten atmosferen die we hier hebben gecreëerd, soms koeler van sfeer, dan weer functioneel, of soms een klein accent van de Ksar-cultuur uit Marokko.

‍

^CREDITS

Status: 2006-2008
Team: Frank Delmulle, Seger Delmulle, Frederik Tomme
Landschapsontwerp: Denis Dujardin
Stabiliteit: Guido Demuynck, Bouwkundig Studiebureau G. Demuynck
Fotografie: Verne

‍

^PUBLICATIES

Weekend Knack, 2009: 'Verticale Loft' / Cesta na západ, 2013: 'Architektonicá kandelár, vlastní bydlení' / VT4 Huizenjacht: 'Ideeell loft (Mozaïekhuis)' / FOCUSWTV Woontendens: 'Ideeell loft' / VITAYA Mijn droomhuis: Ideeell loft / Projecto, 2021: 'zoeken naar de logica in het verhaal'